آبنمای سنتی ایرانی
-
- به کارگیری آبنما در معماری ایرانی
آبنما یکی از اجزای معماری ایرانی به ویژه در طرح باغ ایرانی بوده است.
آبنماها با ایجاد چشم‌اندازی زیبا و دل‌انگیز همراه با آوای خوش فراز و فرود آب می‌توانند دل و جان شهروندان و رهگذران را آلودگی ها زدوده و به جای آن سرخوشی و آرامش را دل آن ها می نشانند.
در باغهای ایرانی، برای ایجاد محیطی آرام و خنک، چاره‌ای جز احداث جوی‌های آب در طول تمام باغ نبوده است
و معمولاً این جوی‌ها در تقاطع‌ها به حوضچه تبدیل می‌شدند.
باغ فین کاشان که از باغهای معروف دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و همچنین زمان ما می باشد
به علت وفور آب چشمه سلیمانی و حوض و استخر و فواره‌های فراوان و درختان کهنسال و عمارت‌های تاریخی، همواره جزو معرف‌ترین و پرجاذبه‌ترین باغهای کشور ما بوده است.
با گسترش و استقبال مردم از انواع آبنماها، انسان دیگر از آبنما صرفاً جهت تامین آب شرب و آب مورد نیاز خود استفاده نکرده و با ورود آن به محدوده زندگی خود به دیگر جنبه‌های آن نیز توجه کرده است. بشر با پیشرفت تکنولوژی و ساخت پمپ‌های قدرتمند، خالق فواره‌هایی با ارتفاع گاهاً ۳۰ الی ۴۰ متر شد. بعد از آن با استفاده از موسیقی تصمیم به ساخت آبنماهای موزیکال گرفته و با همراهی آب و فواره‌های قدرتمند و موسیقی، به این مهم دست پیدا کرده است. از این دست می‌توان به آبنماهای میدانی و آبنماهای فواره ای، تصویری و نوشته اشاره کرد که حتی برای زیباسازی اماکن کوچک هم قابل استفاده هستند.
امروزه مدل‌های زیادی از انواع آبنما در مراکز تفریحی، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و حتی اماکن خصوصی مانند ویلاها و خانه‌های مجلل آنها نیز مشاهده می‌شود که همگی حاصل پیشرفت انسان در خلق آبنماهای مختلف است. آبنماها انواع مختلف و متنوعی داشته که از آن جمله می‌توان به انواع آبنماهای سنگی، آبنما صخره ای، شیشه ای، ناودونی، دیواری، کوزه ای، کلاسیک، آبنمای خانگی، باغی، نوشته، مه پاش، کتیبه ای، رومیزی، کاسه ای، تصویری، موزیکال، پرده ای و آبنمای میدانی اشاره کرد.
آبنمای موزیکال
آبنمای موزیکال یا آبنمای صوتی، نمایشی هماهنگ و زیبا از نور، آب و موسیقی است که با بکارگیری انواع خروجی‌های برنامه ریزی شده کنترل می‌شود. اولین بار دانشمندان یونانی با الهام از مجسمه پرندگان و با ورود آب پرفشاری که از دهان آنها بیرون می‌آمد اقدام به ساخت این نوع آبنما نمودند. از این دست آبنماهای زیبا، آبنمای جغد بود که با استفاده از لوله‌های برنزی همچون فلوت آب را به صدای پرندگان تبدیل می‌کرد.
آب همیشه و در همه حال نمادی از آرامش، لطافت و پاکی بوده است که به همراه موسیقی آرامش خاصی را به بیننده القا می‌کند. آبنمای موزیکال متشکل از حوضچه‌های زیبا با فواره‌های متنوع می‌باشد که با حرکت آب موزیک خاصی را به صدا در می‌آورد و باعث شور و نشاط و همچنین آرامش در بینندگان می‌شود.
آبنمای تصویری
یکی دیگر از انواع آبنما، آبنمای تصویری یا آبنمای نوشتاری می‌باشد. اولین آبنمای تصویری را هنرمند آلمانی به نام ژولیوس در سال ۲۰۰۵ساخت که یکی از ایده‌های نوین از این دست به شمار می‌رود. او با استفاده از فناوری‌های دیجیتال توسط برنامه ریزی آماری کلماتی را بر روی فضا ایجاد می‌کرد. این نوع آبنما با استفاده از فناوری شطرنجی و بیت مپ و همزمان سازی دریچه‌های خروجی آب اجرا می‌شود.
آبنمای سنتی
-
- به کارگیری آبنما در معماری ایرانی
سادگی و آرامش محصول این آبنما بوده که در طرحها و اندازه‌های مختلف ساخته می‌شود. در بیشتر موارد دارای فواره‌های بلند و چراغهایی برای تزئین آن در شب می‌باشد. پارک‌ها، اماکن تفریحی، بلوارهای سطح شهر، حیاط منازل و مساجد و غیره مکان‌های مناسبی است که می‌توان از این نوع آبنما استفاده کرد و اینکه این نوع آبنما بیشترین استفاده عمومی‌را در بین آبنماها دارد. آبنمای سنتی شباهت زیادی به آبنماهای ساده و قدیمی‌دارد.
آبنمای ناودونی
یکی دیگر از انواع آبنماها, آبنمای ناودونی است که شباهت زیادی به ناودون‌های قدیمی‌منازل دارد. روش ساخت آن به این صورت است که بوسیله پمپ آب را به بالاترین قسمت آبنما برده و از آنجا به قسمت پایین آبنما که می‌تواند کاسه‌های مخصوص باشد سرازیر می‌شود. این آبنما به دو صورت بدون نیاز به لوله کشی و یا نیازمند لوله کشی تهیه می‌شود. ویلاها، حیاط و نورگیرهای منازل، باغها از جمله مکان‌هایی است که این نوع آبنما در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع آبنما اصولا بصورت پیش ساخته بوده و به راحتی و در کمترین زمان ممکن و بدون نیاز به تخصص قابل نصب می‌باشد.
آبنمای باغی
-
- آبنما در باغ
آبنما در معماری حوضچه ای کوچک و پر آب بود که به رودخانه یا قنات‌ها متصل بوده و آب مورد نیاز مردم را تامین می‌کرد. با گذشت زمان و تحول در ساخت آبنماها امروزه از چراغها و لامپ‌های تزئینی برای هرچه زیباتر شدن آبنما استفاده کرده و جلوه ای خاص را برای ایجاد آرامش در بینندگان فراهم می‌آورند. این نوع آبنما را می‌توان در میادین شهرها و همچنین طراحی محوطه تالارها و باغهای عروسی اجرا کرد.
آبنمای مه پاش
نوعی دیگر از آب نما، آبنمای مه پاش می‌باشد. روش و عملکرد این آبنما به این صورت است که در این نوع آبنما به وسیله نازل‌های مخصوص خود آب را به صورت پودر و ذرات بسیار ریزی در می‌آورد که به خاطر وزن پایین این ذرات هنگام برخورد با هوا تبدیل به بخار شده و ذرات آن شبیه مه می‌شوند. رطوبت و ایجاد فضای دل انگیز حاصل از این نوع آبنما و ذرات ریز آن احساس زیبای بودن درکنار آبشاری بزرگ را القا می‌کند.
آبنمای مه پاش به دلیل ایجاد رطوبت و تغییر دما و تاثیر آن در کیفیت هوای محیط‌های گرم و خشک از اسقتبالی زیادی در بین افراد برخوردار بوده و معمولاً در رستوران‌ها، مراکز تفریحی و حتی حیاط منازل نیز از آن استفاده می‌شود.
آبنمای میدانی
از دیگر آبنماهای موجود، آبنمای میدانی است که به دلیل وسعت محیط و فضای مرتبط با آن برای زیباسازی محوطه‌ها ساخته می‌شود. جریان آب و شنیدن صدای آن موجب آرامش است از این رو با استفاده از آبنمای میدانی در مراکز پرجمعیت و عمومی‌مثل میادین و پارک‌ها موجب آرامش افراد شده و لحظات آرامی‌را برای عموم مردم و بینندگان فراهم می‌سازد. به دلیل عدم استفاده از تزئینات و زیورآلات، آبنمای میدانی ظاهری ساده تر از دیگر آبنماها داشته و به راحتی در بلوارها، میدان‌ها و غیره قابل استفاده می‌باشد.
آبنمای رومیزی
این آبنما یکی از کوچکترین آبنماها نسبت به آبنماهای دیگر است. برای ساخت آن از هر نوع وسیله ای می‌توان استفاده کرد. پلاستیک، شیشه، سفال، فلزات و عموما فایبر گلاس . برای زیبایی و جلوه آن از چراغهای رنگی ضد آب استفاده شده که به آن خصوصاً در شب زیبایی دو چندان می‌دهد. جهت راه اندازی و عملکرد این آبنما، آب بوسیله پمپ آب بی صدا و تقریبا ضعیفی از آبی که در کف آبنما وجود دارد را به سمت بالای آبنما رومیزی فرستاده شده و آب سرازیر شده از آبنما به سمت پایین آبنما و مخزن آب هدایت شده و این عمل بصورت چرخشی ادامه پیدا خواهد کرد و جالب آنکه به هنگام لزوم می‌توانید به مقدار مورد نیاز آب به داخل آن اضافه کنید.
آبنمای ستونی
-
- آبنمای حبابی با ستون های در سایزهای مختلف
یکی دیگر از انواع آبنما, آبنمای ستونی است که با ظاهری متفاوت انواع گوناگونی دارد و به دو صورت کلی ساخته می‌شود.
- آبنمای ستونی با نیاز به لوله کشی آب: همانطور که از نامش مشخص است این آبنما نیاز به لوله کشی داشته و می‌توان از آن برای پارک‌ها و مراکز تفریحی، لابی هتل‌ها، داخل حیاط منازل و غیره استفاده کرد.
- آبنمای ستونی بدون نیاز به لوله کشی: آبنمایی محبوب با متقاضی زیاد که طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است و به شکل آماده و پیش ساخته عرضه می‌گردد. نحوه عملکرد آن بدین صورت است که پمپی که در آن تعبیه شده است آب موجود در کف این آبنما را بصورت چرخشی به جریان می‌اندازد و تا زمانی که آب در داخل سینک آبنما باشد این گردش آب جریان خواهد داشت. از امتیازات این آبنما این است که به صورت پیش ساخته و براساس وسعت و فضا موجود آماده و تحویل مشتری می‌شود و همچنین برای زیبایی بیشتر از چراغهایی رنگی و زیبا استفاده می‌شود.
آبنمای نوشتاری
-
- آبنمای نوشتاری با پخش نوشته
آبنمای نوشتاری را هم در محیط‌های باز و هم در محیط‌های بسته می‌توان اجرا کرد. در اجرای این آبنما متن و برنامه ریزی‌ها از قبل تعیین شده و قابلیت نمایش انواع متن به وسیله ریزش آب وجود دارد. برای زیباتر شدن از چراغها و لامپ‌های مخصوص استفاده می‌شود که جلوه ای خاص به متن می‌دهد. همچنین در برخی از مدل‌های این آبنما اشعاری را در برنامه آن ثبت کرده و همزمان با اجرای متن آبنما صوت آن نیز پخش می‌شود و احساس خاصی را به بیننده القا می‌کند و زیبایی دو چندان به محیط می‌دهد. در بین آبنماهای امروزی آبنمای نوشته یکی از جدیدترین نوع آبنماهاست که مردم علاقه زیادی به آن نشان داده اند.
